Türkiye’nin Avrupa Birliği Süreci ve BRICS Üyeliği
Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) süreci, 1963 yılında imzalanan Ankara Anlaşması ile resmen başlamıştır. Ancak, 2004’te başlatılan müzakere süreci, AB tarafından Türkiye’nin bir ‘oyalama’ aracı haline dönüştürüldüğü eleştirilerini beraberinde getirmiştir. Son günlerde ise Türkiye’nin BRICS’e üyelik başvurusu yaptığı gündeme gelmiştir.
9. Doğu Ekonomik Forumu’nda gazetecilere açıklamalarda bulunan Rusya Devlet Başkan Yardımcısı Yuriy Uşakov, Türkiye’nin tam üyelik başvurusunu sunduğunu belirterek, “Değerlendireceğiz” ifadesini kullanmıştır. Uşakov, ayrıca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın Rus tarafının Tataristan Cumhuriyeti’nin Kazan kentindeki BRICS Zirvesi’ne katılma davetini kabul ettiğini de eklemiştir. Dönem başkanı Rusya’nın ev sahipliğinde düzenlenecek olan 16. BRICS Zirvesi, 22-24 Ekim tarihlerinde gerçekleştirilecektir.
Akademik Değerlendirmeler
Akademisyen Doç. Dr. Ali Fuat Gökçe, bu konu ile ilgili olarak Radyo Sputnik’te yayınlanan Ankara Farkı programında İsmet Özçelik’in sorularını yanıtladı. Türkiye’nin BRICS’e tam üyelik başvurusunun yanı sıra BRICS’in dünya üzerindeki yeri hakkında çeşitli konuları değerlendiren Gökçe, şu önemli mesajları verdi:
- ‘BRICS Batı’ya Karşı Bir Duruluş Niteliği Taşıyor’
“BRICS hareketinin gelişmesi, tek kutuplu dünyaya bir isyan olarak değerlendirilebilir. Tek kutuplu dünyanın, gelişmekte olan ya da az gelişmiş ülkelere karşı dayatmacı politikalarına karşı bir duruş sergilediği söylenebilir. BRICS üyeleri arasında, birkaç ülke dışında, çoğunluğun gelişmekte olan ülkelerden oluştuğunu görmekteyiz. Diğer tarafta, BRICS benzeri bir yapı olan Avrupa Birliği’nin tamamen gelişmiş ülkelerden oluştuğunu düşündüğümüzde, BRICS’in yeni bir örgüt olmanın ötesinde, Batılı ülkelerin uyguladığı politikalara karşı bir isyan ve karşı duruş olduğunu belirtmek gerekir.”
- ‘BRICS Çok Kutupluluğu Temsil Ediyor’
“Avrupa Birliği, geçmişte ekonomik bir birlik olarak kurulmuştu ve yalnızca bir kıtayı kapsayan bir yapıydı. Ancak BRICS’in durumuna baktığımızda, üye ülkelerin dünyanın çeşitli coğrafyalarından geldiğini görüyoruz. Örneğin, Güney Amerika, Afrika, Asya ve daha fazlası… BRICS, sadece bölgesel bir birlik olmaktan çıkıp, küresel anlamda bir birlik olma yolunda ilerliyor. Bu açıdan oldukça önemli bir gelişme.”
- ‘Batı, Türkiye’nin Başvurusundan Rahatsız’
“Türkiye’nin BRICS’e başvurusu, Avrupa Birliği başta olmak üzere Batı’yı tedirgin ediyor. Avrupa Birliği’nin, kendi politikalarının uygulama mekanizması haline geldiğini ve başta ABD olmak üzere diğer ülkeleri, küresel sermayeyi tehdit ettiğini söyleyebilirim. Çünkü BRICS, Avrupa Birliği’ne rakip bir yapı olarak öne çıkıyor. NATO, siyasi bir birliktir; Avrupa Birliği ekonomik bir birliktir. Ancak NATO, Avrupa Birliği’ni de domine edebilme yeteneğine sahiptir. Zamanla, BRICS’in de siyasi bir mekanizma haline geleceğini ve Avrupa Birliği’nin ilk kurulduğunda yaşadığı sürecin benzerini yaşayacağını öngörüyorum. Bu durum, Avrupa Birliği’ni oldukça rahatsız ediyor.”
- ‘Türkiye’nin BRICS Üyeliği Başvurusunu Duyurmaması Ekonomik’
“Türkiye’nin, başvuruyu 9 ay öncesinden yapıp bunu açıklamaması, Batı yanlısı politikalarının duyulup kendisine karşı olumsuz bir tutum alınmasını önlemek içindir. Türkiye’nin mevcut ekonomik durumu sıkıntılı ve bu bağlamda dış kaynaklara ihtiyacı var. Batı’da önemli miktarda nakit bulunmakta. Evet, BRICS üyeleri arasında da önemli miktarda sermaye var, ancak bu daha çok hammadde şeklinde. Nakit olarak baktığımızda, paranın Batı’da yoğunlaştığını görmekteyiz. Bu nedenle, Türkiye’nin BRICS üyeliği başvurusunu gizli tutmasının tamamen ekonomik bir gerekçesi olduğunu söyleyebilirim. Aksi takdirde, Türkiye’nin finansal ihtiyaçları ve küresel finans merkezleri ile olan ilişkileri olumsuz etkilenebilir.”
- ‘Suudi Arabistan ve BAE’nin BRICS’e Üyeliği Önemli’
“Avrupa Birliği, üretime değil, tüketime ve sömürüye dayalı bir yapı olarak faaliyet göstermektedir. Örneğin, bugün Fransa’nın Afrika kıtasında hangi ülkeleri sömürdüğünü biliyoruz. Böyle bir yapının sonunun kaçınılmaz olarak huzursuzluk getireceği aşikar. BRICS ülkelerine baktığımızda, Rusya’nın geniş coğrafyasında hidrokarbon yataklarının fazlalığını, Çin’in ise gelişen teknolojik ürünlerin üretiminde kullanılan kritik minerallerin büyük bir kısmına sahip olduğunu görmekteyiz. Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri, ABD’ye olan bağımlılıklarından kurtulmak için BRICS’e üye olmuşlardır.”
