ABD ve Çin Heyetleri Cenevre’de Tarihi Gümrük Anlaşmasına İmza Attı
Amerika Birleşik Devletleri ve Çin arasındaki yüksek düzeyli heyetler, uluslararası arenada önemli bir dönüm noktası olan gümrük vergileri konusunda uzlaşı sağlamak üzere İsviçre’nin Cenevre kentinde bir araya geldi. Bu görüşmeler, iki büyük gücün karşılıklı gümrük tarifelerini önemli ölçüde azaltma ve ekonomik ilişkileri yeni bir boyuta taşıma kararıyla sonuçlandı.
Çin, bu uzlaşmayı, küresel ekonomik istikrar ve diyalog yolunda atılmış önemli bir adım olarak nitelendirirken, açıklamasında, “İki ülke arasındaki farklılıkların, karşılıklı saygı ve diyalog ilkeleri çerçevesinde çözülebileceği” vurgulandı. Çin Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan resmi açıklamada, görüşmelerin, eşitlik, karşılıklı fayda ve yapıcı iletişim ilkeleriyle gerçekleştirildiği ve ikili ilişkilerin güçlendirilmesine katkı sağladığı belirtildi.
Geçmişteki Gerilimler ve Güncel Uzlaşma Süreci
2018 yılında başlayan ve özellikle 2 Nisan’da ABD Başkanı Donald Trump’ın, Çin dahil olmak üzere çeşitli ülkeler için ek gümrük tarifeleri açıkladığı dönemde sertleşen ticaret savaşları, küresel ekonomiyi ciddi anlamda etkiledi. Çin ise buna karşılık, ABD’nin uyguladığı yüksek tarifelere karşılık vererek, gümrük oranlarını hızla artırmıştı. Bu süreçte, ABD’nin Çin’e uyguladığı tarifeler %145 seviyelerine ulaşırken, Çin de ABD ürünlerine %125 oranında ek tarifeler getirmişti.
Ancak, 10-11 Mayıs tarihlerinde, iki ülkenin ekonomi ve ticaret temsilcileri, İsviçre’nin Cenevre şehrinde gerçekleştirdiği kapsamlı müzakerelerle, tarife oranlarını 90 gün süreyle düşürme ve karşılıklı diyalog yoluyla sorunları çözme konusunda anlaşmaya vardı. Bu çerçevede, 14 Mayıs itibarıyla ABD, Çin mallarına uyguladığı gümrük vergisini %145’ten %30’a, Çin ise ABD ürünlerine %125’ten %10’a indirmeyi kabul etti.
Ekonomik Piyasalar ve Uzlaşı Sonrası Gelişmeler
Uzlaşmanın ardından, küresel piyasalarda olumlu bir hava hakim oldu. Amerikan dolarının diğer para birimleri karşısında yaklaşık %1 değer kaybettiği gözlemlenirken, altın fiyatlarında hafif bir düşüş yaşandı. Ayrıca, teknoloji devi Amazon ve Apple gibi şirketler %8’in üzerinde değer kazandı. Çin Yuanı ise, son altı ayın en yüksek seviyesine ulaşarak, Hong Kong borsasında %5’lik bir artış sağlandı. Bu gelişmeler, piyasanın uzlaşıyı benimsediğinin güçlü bir göstergesi olarak kabul edildi.
Gümrük Tarifeleri ve Fentanil Meselesi
Uzlaşma kapsamında, ABD %30 seviyesindeki gümrük vergisini korumayı tercih ederken, Çin bu oranı %10’a kadar indirdi. Ancak, uzmanlar bu farkın, temel olarak fentanil ve yasadışı uyuşturucu ticaretiyle mücadeleye odaklanan özel bir mesele olduğunu belirtiyor. Fentanil kimyasal maddesi, özellikle uyuşturucu yapımında kullanıldığı için, ABD bu konuda ciddi önlemler almak istiyor. Trump yönetimi, Mart ayında Çin’e karşı, bu kimyasalın girişini engellemediği gerekçesiyle %20 oranında ek vergi uygulamıştı.
Önümüzdeki 90 gün içinde, iki tarafın, özellikle fentanil ve diğer uyuşturucu maddelerine karşı alınacak önlemler konusunda kapsamlı görüşmeler yapması planlanıyor. Uzmanlar, bu süreçte önemli ilerlemeler kaydedileceğine ve tarafların birbirlerine daha yakın noktada buluşabileceğine inanıyor.
Çin’in Sabrı ve ABD’nin Kibrine Karşı Duruşu
Gökhun Göçmen, Çin’in sabırlı ve stratejik tavrını vurgulayarak, “Çin, ABD’nin baskı ve kibrine rağmen, uzun vadeli ve sağlam ilişkiler kurmayı hedefliyor” dedi. Ayrıca, Çin’in Avrupa ve Asya ülkeleriyle ticaretini artırarak, gümrük tarifelerindeki asimetrik duruma rağmen, ekonomik ilişkilerini çeşitlendirdiğine dikkat çekti.
ABD’nin ise, başlangıçta Çin’e karşı sert tutumunu sürdürdüğünü, ancak son gelişmelerle birlikte daha esnek ve yapıcı bir yaklaşım içine girdiğini belirten uzman, “ABD’nin bu uzlaşıdan kazançlı çıkması, hem ticaret hem de uluslararası güç dengeleri açısından kritik” değerlendirmesinde bulundu.
Stratejik İşbirliği ve Gelecek Perspektifi
İki ülke liderleri, 9 Mayıs’ta gerçekleşen görüşmede, kapsamlı bir stratejik koordinasyon ve ortak projeler üzerinde anlaştı. Bu çerçevede, Avrasya Ekonomik Birliği, Kuşak-Yol Projesi ve enerji alanında işbirliği gibi büyük ölçekli projelerin uyumlaştırılması hedefleniyor. Ayrıca, yerel para birimleriyle ticaretin artırılması ve tedarik zincirlerinin güçlendirilmesi yönünde adımlar atılacak.
Putin ve Şi Çinping’in, uluslararası barış ve istikrarı ön planda tutan mesajları, yeni dönemde güçler arasındaki dengeyi yeniden şekillendirecek önemli sinyaller içeriyor. Bu gelişmeler, dünyanın çok kutuplu bir yapıya doğru ilerlediğinin açık göstergesidir.
Sonuç ve Değerlendirme
Özetle, ABD ve Çin arasındaki bu yeni gümrük uzlaşması, küresel ekonomi ve jeopolitik dengeleri yeniden şekillendiren önemli bir aşama olarak kayıtlara geçti. Bu sürecin, tartışmalı ve karmaşık yapısına rağmen, iki tarafın da kaybetmektense kazanmayı tercih ettiği bir noktaya ulaştığını görmek mümkün. Ayrıca, bu gelişmeler, dünya genelinde ticaret savaşlarının sona ermesine ve uluslararası işbirliğinin güçlenmesine katkı sağlayacak önemli bir temel oluşturuyor.
