ABD Başkanı Donald Trump, TikTok’un ABD operasyonlarının Oracle, Andreessen Horowitz ve Silver Lake gibi yatırımcıların dahil olduğu bir konsorsiyum tarafından satın alınacağını duyurdu. Bu gelişme, Çin ile yapılan müzakerelerin kritik başlıklarından birine dönüşmüş durumda. Konsorsiyumun bu üç ana hissedarı, toplam hisselerin büyük bir kısmına ulaşırken Çinli yatırımcılar ise kalan paya sahip olacak. Değerlendirilen değerlemede TikTok’un ABD operasyonlarının yaklaşık olarak 35 milyar ila 40 milyar dolar arasında bir değere sahip olduğu öngörülüyor.
Trump basına yaptığı açıklamada Çinli ortakların isimlerini açıklamaktan kaçındı; ancak Cuma günü Şangay’da yapılacak görüşmede bu konunun nihai olarak teyit edilmesini beklediğini belirtti. “Çin ile bir anlaşmaya vardık ve bu, her iki taraf için de faydalı olacak” sözlerini kullandı. Bu süreç, ABD ile Çin arasındaki TikTok konusundaki diyalogların yeni bir aşamaya geçtiğinin işareti olarak yorumlanıyor.
ŞİÖ zirvesiyle paralel hedefler Dr. Mehmet Ali Koçakoğlu, bu yılki Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) toplantısının, BRICS’in gölgesinden çıkıp daha geniş bir etki alanına işaret ettiğini söyledi. Tianjin’de yapılan zirveye katılan liderler arasındaki temaslar ve açıklamalar, Asya güvenliğinin ötesinde ekonomik ve yönetişim güçlerinin yerleştiğini gösteriyor. Türkiye’nin de gözlemci üye olarak bulunduğu bu süreçte, ŞİÖ’nün hedefleri bölgesel güvenlik ile ekonomik ortaklıkların ötesine uzanıyor ve küresel karar alma mekanizmalarında Doğu’nun söz sahibi olma yönünü güçlendiriyor.
Batı-Doğu zıtlığı ve kazan-kazan fikri Koçakoğlu, Batı’nın hâkimiyet arayışından çok, Doğu’nun uyum ve karşılıklı kazan-kazan yaklaşımını benimsediğini vurguluyor. Doğu’nun, ekonomik ve siyasi kararlarda daha eşit temsil talep ettiğini belirten Koçakoğlu, ŞİÖ ile BRICS zirvelerinin bu yeniden yapılanmanın parçası olduğunu savunuyor. Avrupa Birliği’nin, Rusya ve Çin konularında baskılara karşı daha temkinli davranması ise küresel gücün yeniden dağılımı bağlamında kritik bir göstergedir.
Ticaret savaşı ve dijital hegemonya tartışması TikTok’un algoritmasının kontrolünün kimde olacağı sorusu, ABD ile Çin arasındaki en önemli çatışma noktalarından biri olarak öne çıkıyor. Çinliler, algoritmanın satılamayacağını savunurken ABD, veritabanı ve reklam gelirlerini içeren bir sözleşme çerçevesinde “programın kendisini almak” için görüşmeleri sürdürüyor. Trump’ın yaptığı açıklamalarda, bu konunun kamuoyuna açıklanması gerektiğini ve anlaşmanın hızla netleşeceğini ifade ettiği bildiriliyor. Koçakoğlu, dijital hegemonya açısından bu süreçte TikTok’un beyin yapısının (algoritma) kazan-kazan açısından kritik olacağını belirtiyor. Amerika tarafı, veritabanı ve algoritmanın kendisine devri konusunda ısrarcı görünüyor; Çin ise bazı kritik sınırlamaları korumayı hedefliyor.
Çin’in güç gösterisi ve geleceğe dair ipuçları Çin’in diplomasiye yaklaşımı, askeri geçit törenleri ve Ortadoğu’daki yaklaşık tutumuyla dikkat çekiyor. Koçakoğlu, Çin’in güç dengesini kurarken tamamen görünür olmamayı da tercih edebileceğini belirtiyor. Deng Xiaoping’in özlü sözünden hareketle, gücü elde ettikçe ışığını göstereceğini söyleyen Çin, şu aşamada dünyaya “Ben buradayım” mesajını ŞİÖ zirvesi ve Stolimizdeki adımlarla veriyor. Önümüzdeki aylarda Çin’in Ortadoğu’daki tavrının ve Rusya-Ukraine çatışması bağlamındaki rolünün bu duruşu nasıl şekillendireceği merakla bekleniyor.
