Ortadoğu’da Gerilimin Fitilini Ateşleyen ‘Yükselen Aslan’ Operasyonu
13 Haziran sabahı İsrail’in İran’a yönelik başlattığı ve geniş çaplı bir askeri operasyon halini alan ‘Yükselen Aslan’ saldırısı, bölgedeki tansiyonu zirveye taşıdı. Bu operasyon, sadece bölge ülkelerini değil, küresel güçleri de yakından ilgilendiriyor. Saldırının ilk beş günü boyunca yaşananlar, yüzlerce can kaybı, füzelerin yağmur gibi yağması ve diplomatik krizlerin derinleşmesiyle hafızalara kazındı. Dünya, bu gelişmeler karşısında adeta nefesini tutmuş durumda.
16 Haziran itibariyle resmi makamların açıkladığı verilere göre, İran tarafından açıklanan bilgilere göre 224’ten fazla İranlı sivil hayatını kaybetti. Buna karşılık, İsrail ise en az 24 kişinin yaşamını yitirdiğini duyurdu. İşte gün gün yaşanan gelişmeler ve detaylar:
13 Haziran: Başlangıç ve İlk Saldırılar
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, yaptığı açıklamada, ‘Yükselen Aslan’ operasyonunun birçok gün süreceğini ve İran’ın bölgedeki tehditlerini geri püskürtmek amacıyla başlatıldığını belirtti. İsrail, İran’ın nükleer ve askeri tesislerine büyük çaplı hava saldırılarına başladı. İsrail ordusu tarafından 200’ün üzerinde savaş uçağı kullanılarak Natanz, Tahran, Tebriz ve Humadan bölgeleri hedef alındı. En dikkat çekici nokta ise İran’ın en önemli nükleer zenginleştirme tesisi Natanz’in saldırıya uğramasıydı. Ancak, İran yetkilileri ciddi bir hasar alınmadığını ve radyasyon sızıntısının yaşanmadığını açıkladı. Ayrıca, İsrail’in saldırısında 6 İranlı nükleer bilim insanı yaşamını yitirdi.
İran Devrim Muhafızları Ordusu Komutanı Selami ve İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, saldırılarda hayatını kaybetti. İran Dışişleri Bakanlığı ise, bu saldırıların sorumluluğunu ABD’ye yükledi ve nükleer müzakerelerin durdurulduğunu ilan etti. ABD Başkanı Donald Trump ise, ‘İran’a defalarca barışçıl çözümler için şans verdim’ diyerek, İran’a çağrıda bulundu ve bölgedeki duruma ilişkin endişelerini dile getirdi. İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan ise, ‘İran’ın tepkisi, İsrail’i pişman edecek seviyede olacak’ ifadelerini kullandı.
14 Haziran: İran’dan Füze ve İHA ile Karşılık
14 Haziran sabahı, İran ordusu ve milis güçleri, İsrail’e karşı füzeler ve insansız hava araçlarıyla (İHA) karşılık verdi. İran’ın misillemesi, bölgedeki tansiyonu daha da yükseltti. İsrail Savunma Kuvvetleri, İran’ın saldırılarına rağmen, sivillerin talimatlara uyması sayesinde büyük yıkımların önüne geçildiğini ve can kaybının düşük seviyede kaldığını açıkladı. İran, nükleer tesisleri ve başkent Tahran’ı hedef aldı. Ayrıca, İran, saldırılarda İran Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı’nda görevli iki üst düzey komutanın öldüğünü duyurdu. İran devlet televizyonu ise, İsrail saldırılarında en az 60 kişinin hayatını kaybettiğini, bunlar arasında 20’si çocuk olmak üzere bildirildi. İsrail ise, saldırılar sonucunda toplam 3 kişinin öldüğünü, 91 kişinin ise yaralandığını açıkladı. Ayrıca, İran’a karşı gerçekleştirilen operasyonlar kapsamında 9 İranlı nükleer uzmanı da hayatını kaybetti.
15 Haziran: Fırlatılan Füzeler ve Siyasi Gelişmeler
15 Haziran’da İran, İsrail’e yeni füze saldırıları düzenledi ve çeşitli hedefleri vurdu. İran lideri Ayetullah Ali Hamaney, bu saldırılar sırasında yaptığı açıklamada, ‘Çaresiz kalacaksınız’ mesajını verdi. İsrail ise, Trump yönetiminden, İran’ın nükleer silah geliştirmeyi düşünmediği ancak enerji ve araştırma hakkını sürdüreceği konusunda ABD’nin desteğini aldı. Bu sırada, İsrail’deki Weizmann Bilim Enstitüsü, İran füzeleriyle vuruldu ve büyük hasar gördü. Yemen’deki Husiler ise, son 24 saat içinde Filistin-2 hipersonik füzeleriyle Tel Aviv’deki hedeflere saldırı düzenlediklerini duyurdu. ABD Başkanı Donald Trump, ülkesinin İran’a yönelik saldırılarda herhangi bir rolü olmadığını savundu ve İran ile İsrail arasında bir barış anlaşması yapılması gerektiğini vurguladı. İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, ABD’nin İsrail saldırılarına katılmadığı yönündeki iddiaları yalanladı ve bu konuda kendilerine çeşitli kanallardan mesajlar geldiğini belirtti. İran, saldırılar sonucu toplam 13 kişinin öldüğünü ve 380 kişinin yaralandığını duyurdu. Ayrıca, İran Dışişleri Bakanlığı, İran’ın başkenti Tahran’da bir bakanlığa bağlı ek hizmet binasının hedef alındığını açıkladı. İran Sağlık Bakanlığı ise, ölü sayısının 224’e yükseldiğini ve 1277 kişinin yaralandığını bildirdi.
16 Haziran: Saldırılar ve Yeni Gelişmeler
16 Haziran’da İsrail, İran devlet televizyonu binasına yönelik saldırıya girişti. İran ise, Devrim Muhafızları’nın İstihbarat Başkanı Muhammed Kazımi ve yardımcısının öldüğünü duyurdu. Trump, Truth Social platformundan yaptığı açıklamada, ‘İran ve İsrail bir anlaşma yapmalı ve yapacaklar’ diyerek, bölgedeki barışa yönelik umutları dile getirdi. İran’ın dini lideri Ayetullah Hamaney, ‘Siyonistlerle asla pazarlık yapmayacağız’ ifadesini kullandı. İran, İran Devrim Muhafızları’nın, İsrail hava sahası üzerinde tam kontrole sahip olduğunu duyurdu. İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz ise, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, ‘Tahran halkı bedelini ödeyecek’ diyerek, bölgedeki gerilimin artacağı mesajını verdi. Ayrıca, İran medyası, Mossad’a yönelik saldırılarda çok sayıda üst düzey subayın öldürüldüğünü iddia etti.
17 Haziran: Askeri ve Siyasi Operasyonlar
17 Haziran’da İran Devrim Muhafızları, bir askeri istihbarat merkezini ve MOSSAD’a ait bir binayı hedef aldı. İsrail, Tahran’a düzenlenen saldırılarda, Hatemü’l-Enbiya Merkez Karargahı’nın komutanı olarak atanan Ali Şadmani’nin öldürüldüğünü açıkladı. Ayrıca, İsrail, Filistin’in Han Yunus bölgesinde yardım bekleyen sivilleri hedef aldı. Saldırıda en az 45 kişinin yaşamını yitirdiği bildirildi. Trump ise, Kanada’da düzenlenen G7 zirvesinde, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un, ‘İsrail ve İran arasında bir ateşkes üzerinde çalışmak için erken ayrıldığını’ iddiasını yalanladı ve bölgesel gelişmelerin hızla ilerlediğini belirtti. Dünya genelinde pek çok ülke, bölgedeki çatışmanın güvenlik durumunu olumsuz yönde etkilediğini ve vatandaşlarına İsrail’i terk etmeleri yönünde uyarılar yaptı. Türkiye ve 19 başka ülke, İsrail’in saldırılarını durdurması ve barış görüşmelerinin başlaması çağrısında bulundu. İsrail Savunma Bakanı Katz ise, Tahran’daki stratejik hedeflere saldırı düzenleyeceklerini açıkladı. İran medyası, Mossad’a yönelik gerçekleştirilen saldırılarda birçok üst düzey subayın öldürüldüğünü öne sürdü. ABD Başkanı Trump ise, İran hava sahasının kontrol altında olduğunu belirterek, Hamaney’e seslenip, ‘Nerede saklandığını biliyoruz’ diyerek uyarıda bulundu. Tahran’da ilk kez savaş uçaklarının görüldüğü kayıtlara geçti ve ABD medyası, Trump’ın, İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırılarına katılmayı ciddi şekilde düşündüğüne dair iddiaları gündeme taşıdı. İran’ın dini lideri Ayetullah Hamaney ise, ‘Siyonistlerle asla pazarlık yapmayacağız’ diyerek, direniş iradesini güçlü bir şekilde vurguladı. İran Devrim Muhafızları, İsrail hava sahası üzerinde tam kontrol sahibi olduklarını resmi olarak duyurdu.
