Lübnan’da 27 Kasım’da başlayan ateşkeste öngörülen 60 günlük sürenin sonunda, İsrail’in taahhütlerini yerine getirmemesi üzerine süreç 18 Şubat’a uzatıldı. Bu durum, Beyrut’taki siyasi dinamiklerin yeniden şekillenmesine yol açtı ve son yıllardaki ekonomik ve siyasi krizlerin gölgesinde yeni bir hükümet hızla kuruldu. Lübnan tarihinde sıkça karşılaşılan belirsizlikler ve uzlaşmazlıklar, bu sefer beklenmedik bir hızla aşıldı.
Gazze savaşı, Lübnan’a sıçraması ve Suriye’de rejim değişikliğine yol açarak Direniş Ekseni’ne büyük bir darbe vurmuşken, Hizbullah’ın zayıfladığı bu ortamda siyasi figürlerin yeniden dizaynı hız kazandı. Eski Genelkurmay Başkanı Josef Aun’un Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından, Sünni cephede öne çıkan isim, Lahey’deki Lübnan asıllı eski Adalet Divanı Başkanı Nevaf Selam oldu. Selam, başbakan olarak atanmasının ardından, sadece bir ay içinde 8 Şubat’ta yeni kabineyi başarıyla oluşturdu.
ABD ve Fransa’nın yoğun baskılarına rağmen, Hizbullah, Lübnan’daki toplumsal tabanının da etkisiyle hükümetten tamamen dışlanamadı. Yeni kurulan kabinede 24 bakanlık arasında Hizbullah ve Emel, beş bakanla temsil edildi.
Yeni Hükümetin Oluşumu ve Uluslararası Baskılar
Gazeteci ve yazar Nalan Yazgan’a göre, Lübnan’da yaklaşık üç yıldır hükümet kurulamaması, ABD’nin baskılarıyla sona erdi. Yazgan, Lübnan’ın Gazze savaşıyla birlikte daha da derinleşen ekonomik krizinin uluslararası yardıma ihtiyaç duyduğunu vurguladı:
- “Seçimler Mayıs 2021’de yapılmıştı. Üzerinden neredeyse 3 yıl geçmişti ve Lübnan’da sürekli geçici hükümetler ve başbakanlar vardı. Yeni Cumhurbaşkanı seçildiğinde, Nevaf Selam hemen o akşam başbakan olarak belirlenmişti.”
- “Lübnan’ın uluslararası yardıma muhtaç olması, yeni siyasi süreci etkileyen faktörlerden biriydi. Hükümetin kurulması da bu yardımların gelmesi için bir zorunluluk haline geldi.”
Hizbullah’ın Rolü ve Gücündeki Azalma
Yazgan, ABD’nin Hizbullah’ın hükümette yer almaması yönündeki baskısının etkisiz hale getirildiğini, ancak Hizbullah’ın mevcut durumunun eskisi kadar güçlü olmadığını belirtti:
- “Hizbullah hala hükümette yer alıyor fakat veto yetkileri yok. Önceki yönetimlerdeki blokaj çemberi artık ortadan kalktı.”
- “Nebih Beri’nin bakanları belirlemesi de engellendi. Ancak finans bakanlığı gibi önemli bir pozisyon için hala baskı yapıyor.”
Ateşkes ve Bölgedeki Gerginlikler
İsrail’in 26 Ocak itibarıyla ateşkesle birlikte çekilme vaadini yerine getirmediğini hatırlatan Yazgan, Beyrut’un BM Güvenlik Konseyi’nin 1701 sayılı kararının uygulanmasını talep ettiğini ifade etti:
- “Ateşkes süresi uzatıldı ve herkes bu durumun devam etmesini istemiyor. Joseph Aoun, İsrail askerlerinin Lübnan topraklarından çekilmesi gerektiğini vurguladı.”
- “Ateşkesin uzatılması, bölgedeki gerilimlerin artmasına neden oldu.”
Lübnan-Suriye Sınırındaki Çatışmalar
Lübnan-Suriye sınırında HTŞ ile yerel aşiretler arasında süregelen çatışmalar, bölgedeki tüneller ve kaçakçılık ağı ile bağlantılı olarak ortaya çıktı. Yazgan, bu çatışmaların arka planını şöyle özetliyor:
- “İsrail, Güney Lübnan’da Hizbullah’ın geride bıraktığı silahları yok etmeye çalışıyor. Ancak bu tünellerin varlığı, yerel aşiretler arasında çatışmalara neden oldu.”
- “Aşiretler, ‘Burası bizimdir’ diyerek kendi bölgelerini koruma kararlılığını gösterdiler.”
Ordunun Durumu ve Gelecekteki Seçimler
Nalan Yazgan, Lübnan ordusunun durumuyla ilgili şu yorumları yaptı:
- “Lübnan ordusu, Suriye’nin saldırması durumunda ‘vur’ emri aldı. Ancak aşiretler, kendi savunmalarını yapma kararlılığında.”
- “Seneye yapılacak seçimlerin mevcut hükümeti değiştirmeyebileceği yönünde endişeler var. Üç yıldır süren geçici hükümet durumu, bu belirsizliğin bir göstergesi.”
Körfez Ülkeleri ve Bölgesel Dinamikler
Yazgan, Gazze’deki durumun ve ABD’nin baskılarının bölge üzerindeki etkilerini değerlendirdi:
- “Körfez ülkeleri, Suudi Arabistan’ın izinden giderek Lübnan’a yönelik ekonomik yaptırımlarda bulundu.”
- “ABD, çeşitli taktiklerle karşısındaki tepkileri ölçerek adımlar atıyor.”
Sonuç ve Beklentiler
Nalan Yazgan, Ortadoğu’daki belirsizliklerin ve dengelerin değişimini değerlendirerek, Donald Trump’ın Gazze’deki tehcir planlarının gerçekleşme ihtimalinin yüksek olduğunu vurguladı:
- “Ortadoğu’da her an her şey olabilir. Gelecekteki gelişmeler, mevcut siyasi ve toplumsal yapıların nasıl şekilleneceğini belirleyecek.”
- “Direniş Ekseni’nden gelecek tepkiler, Arap ülkelerinin tepkilerinden daha etkili olacaktır.”
