Budapeşte Zirvesi ve Avrupa’nın Geleceği
Budapeşte’de gerçekleştirilen toplantıda, Önce Amerika korumacılığının ortaya koyduğu tehlikelere karşı Avrupa Birliği (AB) liderleri, büyüme ve verimliliğin artırılması gerektiği konusunda bir uzlaşıya vararak ortak bir bildiri imzaladılar. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, yaptığı açıklamada, AB’nin inovasyon önünde aşılması gereken pek çok engel bulunduğunu vurguladı. Özellikle yeni kurulan şirketler için bürokrasinin önemli ölçüde azaltılması, yatırımların artırılması, sermayeye erişimin kolaylaştırılması ve verimliliğin artırılması gerektiğini ifade etti.
“İlerlemenin temelinin bu olduğu konusunda geniş bir mutabakat var” diyen von der Leyen, blok genelinde startup’lar için planlanan tek kural kitabı‘nın yanı sıra, AB’de ABD’ye kıyasla üç ya da dört kat daha yüksek olan enerji fiyatlarını düşürmeye yönelik atılacak adımların önemine dikkat çekti. Avrupalı yetkililer, Trump‘ın dönüşünden kaynaklanan endişelerin yalnızca NATO’ya karşı düşmanlık ve Ukrayna konusundaki belirsizlikle sınırlı olmadığını, aynı zamanda ABD’den yeterince ithalat yapılmadığı için AB’ye ‘büyük bir bedel ödetme’ tehdidinin ekonomik sonuçları açısından da kaygı duyduklarını ifade ettiler.
Zirveye ev sahipliği yapan Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Trump‘ın Brüksel ile ve AB liderleriyle sık sık çelişkiler yaşasa da, rekabetçilik konusunda tam bir mutabakat içinde olunduğunu belirtti. Orban, ABD ve Çin’den daha düşük büyüme oranları, düşük verimlilik ve dünya ticaretinde azalan pay ile karşı karşıya kalan ortak hedefin Avrupa’yı yeniden büyük yapmak olduğunu dile getirdi. Rekabetçiliğin ideolojik değil, sadece pragmatik bir mesele olduğunu ekledi.
‘Yavaş ve acı verici bir düşüşle karşı karşıya kalabiliriz’
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, toplantıda yaptığı konuşmada, “ABD’nin sizin için ne yapabileceğini sormayın, Avrupa’nın kendisi için ne yapması gerektiğini sorun. Avrupa bir denge bulmalıdır. Biz ne yapmamız gerektiğini biliyoruz” şeklinde önemli bir mesaj verdi. Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola ise rekabetçiliğin sadece bir moda sözcüğü olmadığını belirtti. “Eğer yüzyılın başından bu yana ABD ile aynı büyümeyi gösterseydik, Avrupa’da 11 milyon daha fazla istihdam olacaktı. ABD seçimlerine tepki vermekle yetinemeyiz, harekete geçmeliyiz” dedi.
Liderlerin tartışmalarının temelinde, Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi‘nin, süregelen durgunluğu sona erdirmek için gerekli adımlar atılmadığı takdirde bloğun yavaş ve acı verici bir düşüşle karşı karşıya kalacağına dair yaptığı sert uyarı yer aldı. Covid pandemisi ve Ukrayna krizinin uluslararası ticaretin kurallarını değiştirdiğini öne süren Draghi‘nin raporunda, AB’nin yıllık ekonomik çıktısının yaklaşık yüzde 5’ine denk gelen, blok ekonomisine yıllık 800 milyar euro kadar ek yatırım yapılması gerektiği vurgulandı.
Draghi‘nin acilen ihtiyaç duyulan ilave yatırımların finansmanına yönelik önerileri arasında, Almanya ve Hollanda gibi ülkelerin hoşuna gitmeyen, tartışmalı bir seçenek olarak daha fazla ortak borçlanmanın da yer aldığı belirtildi. Zirveye katılan 27 AB devlet ve hükümet başkanına raporunu ayrıntılı bir şekilde sunan Draghi, bloğun artık hayati kararları erteleyemeyeceğini ifade ederek, ‘bugün aciliyet duygusunun bir hafta öncesine göre daha büyük olduğunu‘ söyledi.
‘Avrupa Ukrayna’ya verdiği desteği yeniden düşünmeli’
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Avrupa’nın Ukrayna’ya verdiği desteği yeniden gözden geçirmesi gerektiğini belirtti. Trump‘ın zaferinden sonra AB’nin karşı karşıya olduğu bir diğer acil konunun Ukrayna olduğunu vurgulayan Orban, şu ifadeleri kullandı: “Amerikalılar bu savaşı bırakacaklar; her şeyden önce savaşı teşvik etmeyecekler. Avrupa bu savaşı tek başına finanse edemez. Bazıları hâlâ bu kayıp savaşa muazzam miktarlarda para göndermeye devam etmek istiyor, ancak yeni duruma uyum sağlamamız gerektiğini savunanların sayısı da artıyor.”
Rekabetçilik bildirisi neyi amaçlıyor?
Zirvenin ardından rekabetçilik konusunda yayımlanan Budapeşte bildirisi, “Yeni jeopolitik gerçekler ve ekonomik ile demografik zorluklar karşısında, AB liderleri olarak, ortak ekonomik refahımızı güvence altına almaya, rekabet gücümüzü artırmaya, AB’yi dünyanın ilk iklim nötr kıtası yapmaya ve AB’nin egemenliğini, güvenliğini, dayanıklılığını ve küresel etkisini garanti altına almaya kararlıyız” ifadesini içeriyor. Bildiride, “Karşı karşıya olduğumuz rekabet zorlukları, hem kamu hem de özel finansmanı harekete geçirerek önemli yatırımlar gerektirecektir” değerlendirmesi yer alıyor. Hedefler doğrultusunda tüm araçları araştırmaya ve bunlardan yararlanmaya kararlı olunduğu kaydedildi. Ayrıca, yeni mali araçlar ve öz kaynakların geliştirilmesi üzerine de çalışmalar yapılacağı vurgulandı.
