Azerbaycan’da İklim Zirvesi ve Enerji Tedarikinde Yükselen Sorunlar
Azerbaycan‘ın başkenti Bakü‘de gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 29. Taraflar Konferansı (COP29) sırasında, dünya liderleri arasında önemli bir tartışma yaşandı. Bu zirvede gazetecilere açıklamalarda bulunan Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, ABD’den sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) alan ülkelerin gelecekte büyük bir sorunla karşılaşabileceklerini belirtti. Vucic, Washington‘ın tedarik zincirini kesmesi durumunda bu ülkelerin Rusya‘dan doğal gaz talep etmek zorunda kalacaklarını ifade etti.
“Dünyada hiç kimse enerji tedariki konusunda ne yapacağını bilmiyor, çünkü üç ya da dört yıl içinde ABD, LNG ihracatını durduracak. Sonuç olarak, artan tüketim, yapay zeka ve elektrikli bataryalara olan ihtiyaç nedeniyle buna kendileri ihtiyaç duyacak. O zaman hepimiz sıraya gireceğiz ve Rus gazını yasaklayanlar, Moskova’nın kapısında sıraya girecek ve ‘bize gaz tedarikini yeniden başlatın’ diyecekler,” şeklinde konuştu.
Rus enerji devi Gazprom, Sırbistan’ın ana gaz tedarikçisi konumunu sürdürmekte. İki ülke arasında önümüzdeki kış sezonu için günde 6+2+3 milyon metreküp formülüyle gaz ihracatı yapılması konusunda bir anlaşma sağlandı. Sırbistan makamları, Rus gazının ‘petrol formülü sayesinde en uygun fiyattan’ temin edileceğini belirtti. Ayrıca, Moskova ile uzun vadeli bir başka gaz tedarik anlaşmasının 2025 baharında yenilenmesi planlanıyor.
Rus doğal gazı, Sırbistan’a Türk Akımı gaz boru hattı üzerinden ve Bulgar gaz taşıma sistemi aracılığıyla ulaşıyor. Gelecek yıllarda bu hacmin yılda dört milyar metreküpe ulaşması bekleniyor. Ancak, Gazprom, 2022 yılında Avrupa’nın birçok ülkesine gaz arzını ya kısmen ya da tamamen durdurmuştu. Şirket, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin‘in doğalgaz parasının ruble cinsinden ödenmesi talebini yerine getirmediklerini ve diğer teknik nedenleri öne sürerek Bulgaristan, Polonya, Finlandiya, Hollanda, Almanya ve Danimarka‘ya gaz sevkiyatını kesmişti.
Daha sonra, Baltık Denizi üzerinden geçen Kuzey Akım ve Belarus’tan geçen Yamal-Avrupa boru hatları üzerinden sevkiyatlar sonlandırıldı, ayrıca Ukrayna‘dan geçen sevkiyatta da önemli ölçüde azalma görüldü. Moskova, Batı’nın Rusya’dan hidrokarbon almayı reddederek ciddi bir hata yaptığını ve yüksek fiyatlar nedeniyle yeni ve daha güçlü bir bağımlılığın içine düşeceklerini defalarca dile getirdi. Ayrıca, sevkiyatı reddeden ülkelerin, aracılar vasıtasıyla Rus petrol ve gazını daha pahalıya satın almaya devam edeceğini kaydetti.
