Trump’ın Ortadoğu Politikaları: Belirsizlik ve Gelişmeler
ABD Başkanı Donald Trump, yeni dönemine hızlı bir giriş yaparken, dış politikada pek çok konuda takip edeceği stratejilerin ipuçlarını vermeye başladı. Ancak, Ortadoğu politikaları henüz netlik kazanmış değil. Trump’ın bu bölgedeki somut tek adımı, Gazze’deki insani krizle ilgili ateşkes ve takas anlaşması oldu. Ardından gelen ‘yeniden inşa’ söylemleri çerçevesinde Gazze’deki Filistin nüfusunun Mısır ve Ürdün gibi diğer ülkelere gönderilmesi fikrini gündeme taşıdı.
Öte yandan, Suriye’deki devletin çöküşü ve HTŞ’nin iktidar mücadelesi konusunda Trump’ın tutumu belirsizliğini koruyor. ABD Başkanı, “Suriye konusunda bir karar vereceğiz. Suriye kendi derdinde. Orada zaten yeterince karışıklık var. Bizim oraya karışmamıza gerek yok” diyerek, bu meseleye uzak durmayı tercih ediyor. Fakat, Suriye’den asker çekme planları olduğu yönünde spekülasyonlar da mevcut. Rejim değişikliği sonrası Golan bölgesindeki işgalini derinleştiren İsrail ile birlikte Suriye’nin kuzeydoğusundaki SDG’nin durumu, Trump’ın alacağı kararlar açısından kritik bir öneme sahip.
Trump döneminde Ortadoğu’da yaşanacak gelişmeleri ve Suriye ile Gazze’deki durumu Emekli Kurmay Albay Ünal Atabay ile konuştuk.
Suriye: Küresel Rekabetin Arenası
Ünal Atabay, Suriye’deki yönetim değişikliğinin Ortadoğu denkleminde köklü bir değişim anlamına geldiğini belirtiyor. Atabay, Suriye sahasındaki çok aktörlü durumun yarattığı belirsizlikleri şöyle özetliyor:
- Suriye’deki yönetim değişikliği, Ortadoğu’daki ilişkiler, ittifaklar ve bölgeye olan bakış açısını değiştirecek önemli bir adım.
- Bölgedeki dinamikler nedeniyle Suriye’nin geleceği, rekabet alanı haline gelmiş durumda.
- Arap dünyasında ve Avrupa’da, yeni yönetim etrafında bir kıskaca alma yarışı mevcut.
Silahlı Gruplar ve Meşruiyet Sorunu
Atabay, Suriye’deki çeşitli silahlı grupların etkisini kaybetmediğini ve bu durumun HTŞ’nin coğrafya üzerindeki hakimiyetiyle ilgili tereddütler yarattığını ifade ediyor:
- Yeni yönetim, geçici yasama konseyi oluştursa da, meşruiyetini pekiştirebilmesi için daha kapsayıcı bir yapı kurmalı.
- Ülkede birleşik bir pozisyon yok; Dürzilerin güneydeki beklentileri ve eski yönetimin kitlesinin yeni yönetime duyduğu tereddütler mevcut.
- Fırat’ın doğusundaki YPG/PKK’nın merkezi yönetime entegre olmaması, belirsizlikleri artırıyor.
- Türkiye’nin YPG’ye yönelik silah bırakma iradesi, önümüzdeki süreçte çatışma ihtimalini artırıyor.
HTŞ’nin Yönetimdeki Rolü
Atabay, HTŞ’nin devlet yönetiminde yer almasının kolay olmadığını vurguluyor:
- HTŞ, geçmişte terör örgütü olarak kabul edildi, ancak şimdi yeni bir evreye geçiş yapıyor.
- Devletin temel yapısına uyum sağlamakta zorluk çekebilirler; bu durum, gelecekteki yönetim dinamiklerini etkileyecektir.
İsrail’in Suriye Üzerindeki Stratejisi
İsrail’in Suriye toprakları üzerindeki genişleme çabalarını değerlendiren Atabay, şunları söylüyor:
- İsrail, Golan Tepeleri üzerindeki güvenlik endişelerini gerekçe göstererek sınırlarını ileriye taşıyor.
- Dürzilerin desteklenmesi, İsrail’in stratejisinin bir parçası olarak öne çıkıyor.
- Şam yönetiminin İsrail’e karşı koyacak gücü yok; bu durum, bölgedeki güç dengesini etkiliyor.
Trump’ın Suriye’ye Bakışı
Trump’ın Suriye ile ilgili tutumunun netlik kazanacağına inanan Atabay, Pentagon’un sunacağı rapor ve Netanyahu ile yapacağı görüşmelerin belirleyici olacağını düşünüyor:
- Trump, Suriye’den asker çekme konusundaki belirsizliğini sürdürüyor; bu durum, Pentagon’un raporuna bağlı olarak değişebilir.
- Amerika’nın Suriye ile ilgili tutumu, Fırat’ın doğusu ve merkezi yönetim üzerindeki etkilerle şekillenecek.
Gazze’deki Durum ve Filistinlilerin Geleceği
Atabay, İsrail’in Gazze politikalarını ve Filistinlilerin geleceğini değerlendiriyor:
- İsrail’in Gazze’deki amacı, ‘gönüllü göç’ adı altında bir tehcir gerçekleştirmek.
- Yeni çatışmaların yaşanma olasılığı mevcut; bu durum, bölgedeki istikrarsızlığı artırabilir.
- Amerika ve İsrail’in stratejisi, sürekli çatışma ve savaş ortamı yaratarak Filistinlileri yerlerinden etmeyi hedefliyor.
Muhalif Gruplar Arasındaki Gerilim
Atabay, Suriye’deki muhalif gruplar arasında yaşanabilecek çatışmaların olasılıklarına dikkat çekiyor:
- Türkiye’nin desteklediği gruplar arasında bazı gerilimler ve çatışmalar yaşanabilir.
- Uzun yıllardır süren iç savaşın yarattığı etki, yeni çatışmaların çıkmasını engelleyebilir.
Sonuç olarak, Trump’ın Ortadoğu politikaları ve bölgedeki gelişmeler, hem yerel hem de küresel aktörlerin dinamikleriyle şekillenecek. Belirsizlikler ve çatışma olasılıkları, bölgedeki istikrarı tehdit eden unsurlar arasında yer alıyor.
